เคยไหม? แค่เดินไปไม่กี่ก้าวก็รู้สึกปวดแปล๊บบริเวณสะโพก ร้าวลงขา ขยับนาน ๆ ไม่ไหว ต้องนั่งพักเป็นระยะ
สำหรับใครที่กำลังประสบอาการแบบนี้ หรือมีผู้สูงอายุในบ้านบ่นคล้าย ๆ กัน อาจเป็นสัญญาณของภาวะ ไซอาติกา (Sciatica) หนึ่งในปัญหาที่เกี่ยวกับเส้นประสาทที่พบได้บ่อยในวัยกลางคนและผู้สูงอายุ
ไซอาติกาคือ กลุ่มอาการปวดที่เกิดจากการระคายเคืองหรือการกดทับของเส้นประสาทไซอาติก ซึ่งเป็นเส้นประสาทที่ยาวที่สุดในร่างกาย เส้นประสาทนี้วิ่งพาดจาก หลังส่วนล่าง สะโพก ลงไปถึงขาและปลายเท้า หากมีการกดทับ อักเสบ หรือระคายเคืองที่จุดใดจุดหนึ่งตามแนวเส้นประสาทนี้ อาจทำให้เกิดอาการปวด ชา หรืออ่อนแรงร้าวลงขา
สาเหตุส่วนใหญ่ที่ทำให้เกิดอาการ มีหลัก ๆ 2 สาเหตุคือ
- หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อน (Herniated disc) พบได้ถึง 90% ของเคสไซอาติกา มักเกิดจากแรงกดซ้ำ ๆ ที่กระดูกสันหลัง เช่น นั่งนาน ยกของผิดท่า ทำให้หมอนรองกระดูกปลิ้นออกมาและกดทับเส้นประสาท
- ภาวะกระดูกสันหลังตีบแคบ (Spinal Stenosis) มักเกิดในผู้สูงอายุ เกิดจากความเสื่อมของข้อกระดูก ทำให้ช่องทางเดินของเส้นประสาทแคบลงตามวัย
เราสามารถสังเกตตัวเอง หรือสังเกตผู้สูงอายุในบ้านได้ว่ามีสัญญาณเริ่มต้นเหล่านี้หรือยัง
- ปวดหรือแสบแนวสะโพกลงขาข้างเดียว
- มีอาการปวดมากขึ้นเมื่อเดินนานแต่ทุเลาลงเมื่อนั่งหรือก้มตัว
- ปวดรุนแรงขึ้นเมื่อไอ จาม หรืองอตัว
- บางรายอาจมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือชาลงขา
หากอาการเหล่านี้เกิดซ้ำบ่อย ๆ แสดงว่าเส้นประสาทอาจเริ่มถูกกดทับมากขึ้น จนส่งผลต่อคุณภาพชีวิต
อย่ารอให้ปวดจนต้องผ่าตัด
ยิ่งฟื้นฟูเร็ว ยิ่งหลีกเลี่ยงการใช้ยาแรง การผ่าตัด หรือการใช้วิธีการรักษาที่รุนแรง เพื่อรักษาการทำงานของร่างกายหรืออวัยวะต่าง ๆ ให้ยังทำงานได้ดี
- การกายภาพบำบัด ช่วยคลายกล้ามเนื้อรอบข้อต่อ ลดการกดทับเส้นประสาท ควบคู่กับการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน
- การออกกำลังกายด้วยพิลาทิส เสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อแกนกลาง (Core) ปรับสมดุลกระดูกสันหลังและสะโพก
- การออกกำลังกายเบา ๆ อย่างสม่ำเสมอ เดินช้า ๆ หรือว่ายน้ำ เพื่อไม่ให้กล้ามเนื้อฝ่อลีบ
อย่ารอให้ปวดจนเดินไม่ได้ หรือกลายเป็นปัญหาเรื้อรัง หากผู้สูงอายุเริ่มมีอาการปวดสะโพกร้าวลงขา ลองปรึกษานักกายภาพบำบัดที่มีประสบการณ์โดยตรง เพื่อวางแนวทางการฟื้นฟูที่ปลอดภัย
